محافظ های پرتوی

محافظ های پرتوی اثر مستقیمی برای کاهش حساسیت پرتوی سلول ندارند بلکه با ایجاد انقباض عروقی و مداخله در فرایند کاهش غلظت O₂ موجب کاهش حساسیت پرتوی به طور غیر مستقیم می شوند.

مهم ترین گروه محافظ های پرتوی گروه سولفیدریل می باشد که دو نوع معروف آن سیستئین و سیستامین می باشد

 

KERMA

KERMA

Kerma is an acronym for kinetic energy released per unit mass. It is a nonstochastic quantity applicable to indirectly ionizing radiations such as photons and neutrons. It quantifies the average amount of energy transferred from indirectly ionizing radiation to directly ionizing radiation without concern as to what happens after this transfer.

ضریب تأثیر اکسیژن Oxygen enhancement ratio

ضریب تأثیر اکسیژن   Oxygen enhancement ratio

عبارتست از دز اشعه بدون اکسیژن به دزاشعه با اکسیژن در شرایطی که تأثیر بیولوژیکی یکسان باشد . برای پرتوھای یونیزان با LET کم ھمانند پرتوھای x و گاما مقدارOER برای دزھای بالا و پایین 2.5 تا 3 می باشد .

تأثیر اکسیژن برای پرتوھای با LET کم مثل پرتوھای x زیاد و برای پرتوھای با LET بالا مثل ذرات آلفا تأثیر اکسیژن دیده نمی شود و برای پرتوھای نوترون سریع تأثیر اکسیژن در حد متوسطی است .

در واقع اکسیژن بدلیل پایدار کردن رادیکال‌های آزاد ایجاد شده توسط پرتوها، باعث افزایش آسیب پرتوها می شود که از طریق فرمول فوق محاسبه می گردد.

چند اصطلاح مفید در رادیوبیولوژی

در زیر چند اصطلاح مفید در رادیوبیولوژی تعریف می شود

انکوژن ( Oncogen)

عبارتست از ژنی که تولید سرطان می کند و قادر است یک یا چند خصوصیت سلولھای سرطانی را بوجود آورد و یا بعبارت دیگر سلولھای طبیعی را به سلولھای سرطانی تبدیل می کند .

موتاسیون ( Mutation)

عبارتست از یک تغییر وراثتی در مواد ژنتیکی . بطور کلی موتاسیون شامل ھرگونه تغییری در DNA بصورت جزیی و کلی می شود

موتاسیون نقطه ا ی ( Point Mutation)

عبارتست از یک تغییر یا از دست دادن یک مولکول پایه که باعث ایجاد یک ژن ناقص می شود . یا بعبارت دیگر آن را یک موتاسیون ژنتیکی می نامند ، که به یکی از سلولھای دختر منتقل می شود.

In-Vitro

عبارتست از انجام آزمایشات رادیوبیولوژیکی در یک محیط مصنوعی مانند آزمایشگاه. بعنوان مثال : کاشت سلولی در ظروف آزمایشگاھی

In-Vivo

عبارتست از انجام تحقیقات آزمایشگاھی در بدن یک موجود زنده مثل یک حیوان آزمایشگاھی

In-Situ

در محل یا در جای خود عبارتست از انجام تحقیقات رادیوبیولوژیکی برای بعضی از انواع سلولھا در بدن حیوانات

تأثیرات تشعشع برروی کروموزوم ها Radiation Effects on Chromosomes

Chromosomal Effects ضایعات کروموزومی

ھرگونه تغییر کلی در ساختمان کروموزوم را اصطلاحاً Aberration می نامند.معمولاً بین تغییرات در کروموزوم و کروماتید فرق می گذارند. 

تغییرات کروموزومی  Chromosomal Aberration

این گونه تغییرات وقتی اتفاق می افتد که اشعه به سلول در زمانی که سلول در فاز G1 است برخورد می کند و ممکن است ھردو سلول دختر را در بر گیرد و اگر این شکستگی و ضایعه ترمیم نشود ، ممکن است که در فازS تکرار شود .

تغییرات کروماتیدی  Chromatid  Aberration

ضایعه ایجاد شده در کروماتید وقتی صورت می گیرد که سلول در فازG2 باشد . یعنی بعد از سنتزDNA ممکن است که ضایعه در ھر شاخه از کروموزوم تکثیر شده ( یعنی کروماتید ) بوجود بیاید .  در این حالت اگر ضایعه ایجاد شده ترمیم نشود ، تنھا یکی از دو سلول دختر دارای این ضایعه خواھد شد .

برای ادامه لطفا بر روی ادامه مطلب کلیک کنید...

اصول رادیوبیولوژی

رادیوبیولوژی ھمانند ھمه علوم دیگر براساس یک سری اصول که فرایندھای مختلف را توضیح می دھد ، کار می کند . بطور مثال به چند مورد زیر می توان اشاره نمود :

طبیعت برخورد اشعه با ماده ، تصادفی است .

نحوه برخورد اشعه در سطح سلولی و زیر سلولی است .

بروز تغییرات بیولوژیکی بعد از یک زمان معین پس از برخورد اشعه اتفاق می افتد .

عوامل مختلفی برروی تأثیرات بیولوژیکی ایجاد شده توسط اشعه تأثیر می گذارند.