تأثیرات تشعشع برروی DNA

ضایعه ایجاد شده در ھر مولکول مھم مثل DNA ممکن است برای سلول کشنده باشد و این امر منجر به طرح و گسترش یک تئوری به نام تئوری ھدف برای ضایعات ایجاد شده از طریق تشعشع شده است . این تئوری قسمت حساس و حیاتی را در سلول ھدف Target در نظر می گیرد . ھر عمل یونیزاسیون که در ھدف اتفاق می افتد را اصطلاحاً برخورد Hit گویند.اصطلاحات فوق الذکر فقط در شرایطی بکار می روند که برخورد اشعه با ھدف بصورت مستقیم Direct Effect باشد

ضایعات DNA

ضایعات ایجاد شده ممکن است بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم صورت بگیرد . سه نوع ضایعه به شرح زیر ممکن است اتفاق بیافتد:

1. تغییر یا از دست دادن یکی از 4 مولکول پایه ( دارای اتم نیتروژن ) به نام ھای  Thymine,Cytosine, Guanine , Adenineمی تواند باشد.
2. نوع دیگر ضایعه ممکن است در اثر شکستن پیوندھای ھیدروژنی بین مولکولھای پایه که در واقع دو رشته DNA را به ھم متصل می کنند ، باشد . بعنوان مثال پیوند بین مولکولھای پایه C-G و یا A-T
3. پیوندھای بین مولکولھای اساسی DNA که به یکدیگر چسبیده اند و به مجموع آنھا اصطلاحاً نوکلئوتاید Nucleotide می گویند ممکن است شکسته شوند . این شکسته شدن باندھا در ساختمان اصلی DNA ممکن است باعث اتصال قسمت شکسته شده به یکی از قسمتھای دیگر DNA ضایعه دیده شده ، یا به یکی از قسمتھای رشته DNA در مقابل خودش باشد.

ھرکدام از این ضایعات ایجاد شده به تغییر ساختمان DNA می انجامد.در بعضی از این تغییرات و ضایعات توالی بین مولکول ھای پایه ممکن است بھم بخورد که این عمل باعث ایجاد موتاسیون ژنتیکی در سطح مولکول خواھد شد که ممکن است قابل تغییر و برگشت نباشد.
موتاسیون ھای ژنتیکی در سطح مولکول را موتاسیون نقطه ای می نامند و ممکن است برای سلول یک ضایعه جزئی یا کلی محسوب شود . یکی از عواقب مھم در یک موتاسیون نقطه ای عبارت است از انتقال اطلاعات ژنتیکی نادرست به یکی از دو سلول دختر ایجاد شده.
بطور خلاصه 3 تأثیر کلی از ضایعه دیدن DNA در اثر تشعشع قابل مشاھده است که عبارتند از:

1. مرگ سلولی Cell Death
2. ایجاد سرطان Malignant Disease
3. ضایعات ژنتیکی Genetic Damage